Nghệ sĩ Quang Thọ, Lan Anh nhớ cố NSND Trung Kiên là người thầy nghiêm khắc nhưng ấm áp, yêu thương học sinh như con cháu trong nhà.
Nhiều thế hệ thầy trò của Học viện Âm nhạc quốc gia Việt Nam cùng ôn chuyện về nghệ sĩ Trung Kiên tại buổi giới thiệu chương trình tri ân ông, sáng 7/11 tại Hà Nội. Ông là người dìu dắt nhiều giọng ca thành danh như ca sĩ Lan Anh, Đăng Dương, Lê Anh Dũng, Nguyễn Khánh Ly.
Trong số đó, Lan Anh được ông ưu ái nhất. Ca sĩ nhớ khi còn là sinh viên nghèo, thỉnh thoảng, cô được thầy cho một khoản tiền nhỏ. Một lần đi diễn ở Trung Quốc, khi biết thời tiết lạnh, ông nhờ bà xã chuẩn bị khăn để giúp cô giữ ấm. "Thầy hiếm khi khen ai trước mặt người đó nhưng thường nói với mọi người rằng tự hào về chúng tôi. Sự tận tụy của thầy giúp chúng tôi có được thành công ngày hôm nay", Lan Anh cho biết.
Ca sĩ Lan Anh nói về thầy giáo tại buổi họp báo giới thiệu chương trình, sáng 7/11 tại Hà Nội. Ảnh: Học viện Âm nhạc Quốc gia Việt Nam
Ca sĩ Lê Anh Dũng được nghệ sĩ Trung Kiên uốn nắn để có thể chuyển từ giọng baritone (nam trung) bẩm sinh sang giọng tenor (nam cao). "Ông kiên trì chỉnh sửa cho tôi từng nốt nhạc suốt bốn năm đại học, hai năm thạc sĩ. Sau này, khi tôi đi biểu diễn, ông vẫn chăm chú theo dõi, lắng nghe. Dù chỉ hát sai một nốt, ông tinh ý nhận ra và góp ý", Anh Dũng nói.
Ca sĩ Nguyễn Khánh Ly là một trong những học sinh cuối cùng nghệ sĩ Trung Kiên đào tạo. Năm 2021, khi cô đang làm luận văn thạc sĩ, ông bệnh nặng rồi qua đời. "Tôi mất nhiều năm để cân bằng vì mất đi chỗ dựa về tinh thần, kiến thức. Thầy thường động viên: 'Có những điều ở con khiến thầy rất nể phục. Con quyết tâm lên, học tiếp đi'", ca sĩ nhớ lại. Nhờ những lời khuyến khích của nghệ sĩ, Khánh Ly có động lực thi tốt nghiệp thạc sĩ sau khi sinh con ba tháng. Dù sức khỏe còn yếu, cô vẫn hoàn thành 16 bài hát, đạt kết quả cao.
Nghệ sĩ Trung Kiên (1939-2021). Ảnh: Học viện Âm nhạc Quốc gia Việt Nam
Với nghệ sĩ Quang Thọ, người bạn, đồng nghiệp Trung Kiên là tấm gương về sự nghiêm cẩn và tận tụy. Ông lần đầu nghe giọng hát đàn anh trên Đài Tiếng nói Việt Nam thập niên 1960, ấn tượng qua ca khúc Tình ca của nhạc sĩ Hoàng Việt. Năm 1967, khi là thành viên đoàn văn công của tỉnh Quảng Ninh và có dịp tập huấn ở Hà Nội, ông được gặp trực tiếp nghệ sĩ, khi ấy đang công tác ở Nhà hát nhạc vũ kịch Việt Nam.
Mùa hè năm 1973, tại festival sinh viên thế giới ở Đức, nghệ sĩ Quang Thọ, lúc đó là sinh viên Trường nhạc Việt Nam, được bổ sung tham dự sự kiện cùng Đoàn văn công quân giải phóng, trong đó có Trung Kiên. Sau đó, đoàn đi biểu diễn ở châu Âu. Khi sang Thụy Điển, mọi khán giả đều đứng dậy vỗ tay khi nghệ sĩ Trung Kiên hát Bài ca người đi săn máy bay, nhạc sĩ Văn Lưu. Lúc ấy, ông dùng kỹ thuật mô tả tiếng súng, tiếng cao xạ.
Ngoài đời, nghệ sĩ Trung Kiên hòa đồng với đồng nghiệp, quan tâm, chăm sóc học trò từng bữa ăn. Nhiều buổi, khi thầy trò của trường tập luyện chương trình, ông mang cháo, xôi, gà tần từ nhà đến mời mọi người.
Nghệ sĩ Trung Kiên hát bài "Hồ Chí Minh đẹp nhất tên Người" (nhạc sĩ Kiết Tường) tại "Giai điệu tự hào" năm 2015. Video: VTV
Ông còn là người góp phần định hình nền giáo dục thanh nhạc trong nước. Ông ba lần được cử sang Liên Xô (cũ) học tập, tiếp xúc nhiều kiến thức thanh nhạc cổ điển phương Tây. Khi về nước, ông chắt lọc, biên soạn giáo trình từ trung cấp đến cao học để phù hợp với giọng hát, thể chất người Việt. Từng nhiều năm làm quản lý, giữ chức Thứ trưởng Bộ Văn hóa - Thông tin, nhưng ông vẫn dành tâm huyết lớn cho việc giảng dạy.
Chương trình tri ân giọng ca đại thụ mang tên Lời ca còn mãi, diễn ra tối 16/11 tại Học viện Âm nhạc Quốc gia Việt Nam. Vợ ông, nghệ sĩ piano Thu Hà, sẽ xuất hiện, kể một số kỷ niệm với chồng. Cháu rể ông, ca sĩ Thăng Long, tham gia một số tiết mục. Do bận công việc, ca sĩ Thanh Lam, không thể góp mặt. Chị từng kết hôn nhạc sĩ Quốc Trung - con trai ông. Sau khi chia tay Quốc Trung, chị vẫn gọi nghệ sĩ Trung Kiên là bố, giữ quan hệ tốt với ông.
Nghệ sĩ Quang Thọ, Quốc Hưng sẽ hát cùng băng ghi âm giọng nghệ sĩ Trung Kiên, thể hiện sự tiếp nối của ba thế hệ. Nhiều gương mặt tham gia gồm ca sĩ Lan Anh, Đăng Dương, Tân Nhàn, Trọng Tấn, Anh Thơ, Phương Nga, Phương Uyên. Sự kiện do nghệ sĩ Quốc Hưng - Giám đốc Học viện Âm nhạc Quốc gia Việt Nam - chỉ đạo nghệ thuật, ca sĩ Tân Nhàn là đạo diễn.
NSND Trung Kiên sinh năm 1938 tại Kiến Xương, Thái Bình, là con trai của nhà cách mạng Nguyễn Danh Đới. Ngày nhỏ, ông tham gia vào dàn đồng ca như Tuổi xanh, Rạng đông của Sở Văn hóa và Thành đoàn Hà Nội. Học hết lớp 10, ông thi vào Trường Âm nhạc Việt Nam (nay là Học viện Âm nhạc Quốc gia Việt Nam). Năm 1962, khi đang là sinh viên năm ba, ông được cử đi học ở Liên Xô. Sau khi về nước, ông gia nhập đoàn văn công, đi khắp các chiến trường biểu diễn cho bộ đội, thanh niên xung phong.
Tháng 4/1975, ông cùng nghệ sĩ Quý Dương thu âm các bài hát mừng chiến thắng, trong đó có bài Đất nước trọn niềm vui (nhạc sĩ Hoàng Hà). Trong một bài phỏng vấn, ông cho biết cảm xúc khi ấy rất mãnh liệt: "Sau này, dù có hát đi hát lại nhiều lần, tôi cũng không bao giờ tìm lại được cảm xúc ở thời khắc đặc biệt ấy. Với tôi, khi cất cao khúc khải hoàn ca của đất nước là cảm xúc òa vỡ sau rất nhiều năm dồn nén, ngóng trông".
Nghệ sĩ Trung Kiên hát "Đất nước trọn niềm vui" của nhạc sĩ Hoàng Hà. Video: Nhạc cách mạng tiền chiến
Ngoài Đất nước trọn niềm vui, nghệ sĩ Trung Kiên còn nổi tiếng với các nhạc phẩm Chào sông Mã anh hùng (nhạc sĩ Xuân Giao), Quảng Bình quê ta ơi (nhạc sĩ Hoàng Vân), Hồ Chí Minh đẹp nhất tên Người (nhạc sĩ Trần Kiết Tường), Bài ca Trường Sơn (nhạc sĩ Trần Chung), Người chiến sĩ ấy (nhạc sĩ Hoàng Vân), Tình ca (nhạc sĩ Hoàng Việt).
Năm 1992, ông được đề bạt làm Thứ trưởng Bộ Văn hóa - Thông tin, phụ trách văn hóa nghệ thuật. Nghệ sĩ đương chức trong 10 năm liên tục cho đến khi về hưu năm 2011. Sau đó, ông tiếp tục giảng dạy tại Học viện Âm nhạc Quốc gia Việt Nam.
Ông trải qua hai cuộc hôn nhân. Vợ đầu là Thanh Nga - ca sĩ, giảng viên Nhạc viện Hà Nội, có một con trai là nhạc sĩ Quốc Trung. Sau khi bà Nga qua đời vì ung thư, ông kết hôn với nghệ sĩ piano, nhà giáo Trần Bạch Thu Hà. Bà là con gái nghệ sĩ piano Thái Thị Liên, chị gái nghệ sĩ Đặng Thái Sơn.
Hà Thu
Post a Comment