Đội kiểm soát dịch bệnh của Nhật Bản gặp phải những trường hợp mắc bệnh mà họ không thể lý giải. Vào giữa tháng 3, nhiều cụm dịch bệnh xuất hiện tại các quán bar người lớn và câu lạc bộ đêm ở Tokyo với đối tượng khách chủ yếu là các nhân viên công sở và doanh nhân. Vấn đề là những người đến đây không chịu khai báo với nhân viên điều tra y tế.
Takeaki Imamura, giáo sư ở Đại học Tohoku, thành viên của lực lượng phản ứng Covid-19 cho biết trong một bộ phim tài liệu của NHK: "Những địa điểm ăn chơi này thường dành cho khách hàng địa vị cao, những người giàu có. Nhân viên bar cảm thấy có nghĩa vụ phải bảo vệ khách của mình, cho nên họ không tiết lộ gì hết. Họ không nói ai đã ở đó, họ đi cùng ai và những thứ tương tự vậy. Rất khó để biết được những gì đã xảy ra".
 |
|
Một người đi bộ qua con hẻm vắng vào ban đêm ở quận Shibuya, Tokyo. Ảnh: Bloomberg. |
Những bài học lớn hơn
Đây là thế giới ngầm nhếch nhác của Tokyo: Những quán bar nơi đàn ông trả giá cao để uống rượu với phụ nữ, thậm chí có cung cấp các dịch vụ tình dục. Quán bar, câu lạc bộ và các sòng bài trở thành những mắt xích yếu trong nỗ lực kiểm soát Covid-19 của Nhật Bản. Nhưng chúng chỉ là một phần của câu chuyện lớn hơn - về một chính phủ miễn cưỡng ban hành lệnh phong tỏa và tuyệt vọng giảm thiểu nỗi đau kinh tế khi phản ứng với Covid-19.
Phản ứng của Nhật Bản với Covid-19 bị giới hạn bởi tình trạng thiếu khả năng xét nghiệm, khiến nước này khó lặp lại được thành công của Hàn Quốc với xét nghiệm diện rộng. Bởi vậy một đội kiểm soát dịch bệnh, đứng đầu là Hitoshi Oshitani của Đại học Tohoku đặt cược vào cách tiếp cận các ổ dịch.
Đây là một chiến thuật dựa trên nghiên cứu cho thấy hầu hết những người nhiễm bệnh không lây virus cho người bình thường khác. Thay vào đó, một bộ phận thiểu số trở thành các bệnh nhân siêu lây nhiễm ở những nơi kín đáo và đông đúc.
 |
|
Một người đàn ông đeo khẩu trang bước ra khỏi hộp đêm ở khu giải trí Kabukicho ở Tokyo ngày 7/4. Ảnh: AFP. |
Chiến thuật ban đầu có vẻ khá thành công: đội làm việc cả ngày để tìm các ổ bệnh, dập tắt làn sóng lây lan đầu tiên từ Trung Quốc và tàu du lịch Diamond Princess vào tháng 2 mà không gây xáo trộn xã hội nhiều. Nhưng rồi cách tiếp cận này bắt đầu mất hiệu quả khi một làn sóng lây lan mới tràn vào Nhật Bản từ châu Âu và Mỹ trước khi các lệnh hạn chế di chuyển được thực hiện.
Vào giữa tháng 3, chủ quan vì số ca nhiễm thấp và tuyệt vọng muốn quay lại cuộc sống bình thường, chính phủ đề xuất mở lại trường học ở những vùng ít bị ảnh hưởng bởi virus. Thủ tướng Shinzo Abe cảnh báo người dân cần tiếp tục thận trọng nhưng đối với nhiều nhà phê bình, thông điệp này có vẻ khó hiểu và mang ý tự mãn nhiều hơn.
Đám đông ngắm hoa anh đào nở
Ngày 21/3, Nhật Bản bắt đầu kì nghỉ ba ngày cuối tuần để mừng lập xuân. Mặt trời rạng rỡ, hoa anh đào đang nở và người dân Tokyo tràn tới các công viên đi picnic và ngồi kín các quán bar và nhà hàng trong thành phố. Khi cả thế giới đang bị phong tỏa, đây chắc chắn là một cảnh tượng siêu thực mà những nơi khác chỉ có thể mơ ước.
Không lâu sau đó, Nhật Bản phải trả giá đắt. Nhiều ổ dịch bắt đầu xuất hiện: tại 1 quán bar ở Sendai với 300 sinh viên; ở một câu lạc bộ đêm quận Shibuya, Tokyo; ở nhiều nhà hàng và quán bar những nơi khác. Cuối cùng, vào 28/3, đồng nghiệp của Oshitani, Hiroshi Nishiura, kiến nghị lên chính quyền Tokyo, yêu cầu có hành động mạnh mẽ hơn.
2 ngày sau, thị trưởng thành phố, Yuriko Koike, kêu gọi người dân dừng đến các phòng karaoke, những nơi tổ chức nhạc hội, quán bar và vũ trường. Nishiura phát biểu tại một buổi họp báo, giải thích rằng 30% số ca nhiễm mới đến từ các tụ điểm ăn chơi: "Chúng tôi xin lỗi vì yêu cầu bất tiện này. Nhiều người bệnh không chịu chia sẻ đầy đủ thông tin".
 |
|
Thống đốc Tokyo thừa nhận 'ngăn người Nhật mở tiệc ngắm hoa anh đào khác nào bảo người Italy không ôm nhau". Ảnh: AFP. |
Nhưng cách tiếp cận theo các cụm bệnh cũng trở nên quá tải khi virus lây lan qua Tokyo và số ca nhiễm không truy xuất được nguồn gốc tăng mạnh. Rõ ràng là cần có sự thay đổi chiến thuật, và chính phủ cần quyết liệt hơn trong việc mở rộng phạm vi xét nghiệm.
Oshitani chia sẻ: "Đây rõ ràng là một vấn đề. Đội ngũ chuyên gia của chính phủ liên tục yêu cầu tăng phạm vi và hiện tại điều này đã trở thành một phần chính sách của chính phủ. Nhưng các trung tâm xét nghiệm không được dựng lên đủ nhanh hay hiệu quả. Tôi tin điều này dẫn đến tình trạng hiện giờ".
Oshitani cho biết Nhật Bản đang bên bờ vực thảm họa, đối mặt với sự sụp đổ của hệ thống y tế.
Người dân Nhật đi ngắm hoa anh đào bất chấp lệnh khẩn cấp.
Cuộc sống về đêm vẫn tiếp tục
Kể cả vậy, ở Tokyo, cuộc sống về đêm vẫn âm ỉ. Số ca nhiễm thấp, mọi người tin rằng bởi người Nhật đeo khẩu trang, hiếm khi bắt tay và không đi giày vào trong nhà. Trong bộ phim tài liệu, NHK cho biết một lỗ hổng đã hình thành giữa cảm giác khủng hoảng của đội Oshitani và thái độ thả lỏng của dư luận.
Đài truyền hình nhà nước không nói thẳng rằng ở giữa 2 thái cực này là chính phủ và quan chức từ chối thừa nhận chiến thuật chi phí thấp của họ đang thất bại.
Chuyên gia bệnh truyền nhiễm ở Đại học Kobe, Kentaro Iwata, cho biết: "Nói theo phương diện truyền thống và lịch sử, Nhật Bản không giỏi lắm trong việc thay đổi chiến thuật. Khi chúng tôi bắt đầu một chiến thuật, chúng tôi khá khó khăn trong việc chuyển thành kế hoạch B, hay thậm chí là nghĩ đến kế
hoạch B. Bởi vì nghĩ tới kế hoạch B là dấu hiệu thừa nhận kế hoạch A thất bại. Và nhiều người phụ trách kiểm soát dịch bệnh, đặc biệt là các quan chức, thật sự không thích khả năng chiến thuật thất bại".
Sau đó, Hiệp hội Y tế Nhật Bản cảnh báo rằng hệ thống chăm sóc y tế đang trên bờ vực sụp đổ. Hiệp hội Chăm sóc Y tế tích cực Nhật Bản cảnh báo về nguy cơ thiếu giường và y tá trong khoa chăm sóc tích cực (ICU).
Cuối cùng, vào ngày 7/4, chính phủ cũng hành động. Abe tuyên bố tình trạng khẩn cấp trong 1 tháng, trên 7 trong số 47 tỉnh. Vào ngày 16/4, ông mở rộng tình trạng khẩn cấp lên mức độ cả nước. Nhưng các biện pháp vẫn dở dang: câu lạc bộ đêm được yêu cầu đóng cửa, nhưng quán bar và nhà hàng được phép hoạt động đến 8 giờ tối.
Không phải ai cũng rút ra được bài học. Vào ngày 9/4, nhà lập pháp đảng đối lập Takashi Takai tới một câu lạc bộ có dịch vụ tình dục ở quận Kabukicho ở Tokyo. Sau khi bị một tờ báo địa phương phanh phui, ông từ chức.
Số người di chuyển bằng hệ thống tàu điện của Nhật Bản đã giảm 60- 70%, trong khi số người ở những địa điểm đông đúc của thành phố cũng giảm ở mức tương tự. Như vậy vẫn chưa đạt mục tiêu của chính phủ là giảm 80% tiếp xúc xã hội. Số ca nhiễm hàng ngày đã ổn định nhưng chưa giảm mạnh, và nhiều
người bắt đầu lo sợ rằng chính phủ không thể gỡ bỏ tình trạng khẩn cấp vào ngày 6/5.
>>Xem thêm:
Người Tokyo vẫn đi bar, uống rượu bất chấp ban bố khẩn cấp
Văn hóa công sở bảo thủ khiến người Nhật khó làm việc từ xa
Huyền Anh (Theo WP)
Post a Comment