Cuốn truyện ký "Nguyễn Đức Cảnh" của tác giả Nghiêm Đa Văn nói về cuộc đời chiến sĩ cách mạng quê Thái Bình.
Sách gồm 13 chương, phác họa cuộc đời, sự nghiệp và tấm gương hy sinh của chiến sĩ Nguyễn Đức Cảnh. Ông sinh năm 1908 trong một gia đình nhà nho nghèo. Từ nhỏ, ông sớm tham gia nhiều hội nhóm của học sinh nghèo, dạy học cho trẻ em, tham gia các phong trào đấu tranh của tầng lớp cần lao.
Tác giả miêu tả bối cảnh lịch sử những năm đầu thế kỷ 20, khi các phong trào yêu nước trong và ngoài nước dâng cao. Nguyễn Đức Cảnh được tiếp xúc với tư tưởng của Phan Chu Trinh, Phan Bội Châu, Mahatma Gandhi (Ấn Độ), Tôn Trung Sơn (Trung Quốc). Ông đặt ra câu hỏi: "Tại sao cùng là người yêu nước, muốn cứu nước mà tất cả không hiệp đoàn góp sức để làm sự nghiệp lớn? Sao lại đi chia xu hướng, bè phái, bài bác lẫn nhau?".
Sách "Nguyễn Đức Cảnh" của Nghiêm Đa Văn. Ảnh: Nhà xuất bản Kim Đồng
Những ngày sống đời thợ thuyền, tiếp xúc nhiều người lao động giúp Nguyễn Đức Cảnh hiểu được sức mạnh của tinh thần đoàn kết. Sau đó, ông trở thành người lãnh đạo nhiều phong trào nổi dậy của công nhân. Năm 1931, ông bị thực dân Pháp bắt giam ở nhà tù Hỏa Lò (Hà Nội). Trong tù, ông viết nhiều tài liệu, nêu rõ đặc điểm giai cấp công nhân và kinh nghiệm vận động công nhân. Trước khi bị xử tử năm 1932, ông viết bài thơ Tạ từ, nhờ anh ruột là Nguyễn Đức Phúc gửi từ biệt gia đình:
"Hồn còn mang nặng lời thề
Nát thân chưa dễ đền nghì trời mây
Tạ từ vĩnh quyết từ đây
Cúi xin từ mẫu chóng khuây nỗi buồn".
Nhà văn Nghiêm Đa Văn kết hợp nhuần nhuyễn kiến thức, tư duy lịch sử và các tư liệu, lời kể nhân chứng để xây dựng chân dung về anh hùng Nguyễn Đức Cảnh. Qua bức tranh cuộc đời một con người, ông dựng lên toàn cảnh xã hội Việt Nam đầu thế kỷ 20, đồng thời đề cập nhiều vấn đề lớn lao của lịch sử, trong đó có sự hình thành và phát triển của Đảng Cộng sản Việt Nam.
Nghiêm Đa Văn (1944-1997) tốt nghiệp khoa ngữ văn, Đại học Sư phạm Hà Nội năm 1964 cùng Nguyễn Khoa Điềm, Phạm Tiến Duật, Vương Trí Nhàn. Ông nổi tiếng với các tiểu thuyết lịch sử như Sừng rượu thề (viết về Lý Thường Kiệt), Ba bị chín quai. Ngoài ra, ông sáng tác thơ, viết truyện cho thiếu nhi. Nhà văn là một trong những người sáng lập chương trình Những bông hoa nhỏ của Đài Truyền hình Việt Nam năm 1973, cố vấn Cục trưởng Điện ảnh Việt Nam những năm 1980.
Hà Thu
Post a Comment